به گزارش پارسوماش خبر ، بهار فصل رویش گیاهان است و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری به دنبال ثبت و نامگذاری بیست و پنجم اردیبهشت به عنوان «روز مرتع و مرتعداری» در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران است تا اهمیت مرتع در حفظ محیطزیست، تامین امنیت غذایی و اشتغالزایی بیش از پیش بر همگان آشکار شود.
پیشنهاد نامگذاری ۲۵ اردیبهشت بهعنوان«روز ملی مرتع و مرتعداری» در شورای فرهنگ عمومی مطرح شد و انتظار میرود در تقویم رسمی کشور نیز گنجانده شود.
همزمانی این بازه زمانی با آغاز فصل کوچ عشایر از مناطق قشلاقی جنوب کشور به مناطق ییلاقی مرکزی و شمالی، فصل چرای دام، بهرهبرداری از گیاهان دارویی و شکوفایی طبیعت از دلایل نامگذاری ۲۵ اردیبهشت به نام روز مرتع بیان شده است.
هدف از نامگذاری ۲۵ اردیبهشت به نام روز مرتع نیز افزایش آگاهی عمومی، جلب توجه سیاستگذاران، ارتقای فرهنگ مرتعداری و حمایت از بهرهبرداران است، زیرا بر اساس آمارها ۴۲ درصد گوشت قرمز کشور در مراتع تولید میشود که ۲۵ درصد آن را عشایر تامین میکنند.
معیشت بیش از یک میلیون و ۶۳ هزار خانوار وابسته به مراتع است و ۶۹ درصد قلمرو مراتع نیز در اختیار عشایر قرار دارد.
تولید سالانه ۸۸ هزار تن عسل و سهم قابل توجه مراتع در تولید داروهای گیاهی و فرآوردههای لبنی رارنشان میدهد و در زمان حاضر کشور با چالشهایی همچون فرسایش ۲ میلیارد تنی خاک، تغییرات اقلیمی و کاهش ۵۵ میلیمتری بارندگی طی ۵۰ سال گذشته مواجه است.
مشارکت عمومی و توجه مسوولان برای احیا و حفاظت از عرصههای مرتعی با جلوگیری از برداشت بیرویه گیاهان دارویی و علوفهای در مراتع باید افزایش یابد تا این عرصه از طبیعت به عنوان بستر اصلی طبیعت، برای آینده در چرخه زیستی خود به سلامت باقی بماند.
اهمیت مراتع سمنان
سمنان از یک طرف به رشته کوه البرز اتصال دارد و این همسایگی اقلیم مرطوب و رویشگاه جنگلهای پهن برگ هیرکانی را برای این استان به ارمغان آورده است.
سمنان از جنوب به مناطق خشک دشت کویر محدود میشود که این همجواری استان را به منطقهای با تنوع گونههای گیاهی و رویشگاه گونههای منحصر به فرد گیاهی و جانوری و از مهمترین و باارزشترین مناطق کشور تبدیل کرده است.
استان سمنان دارای سه میلیون و ۷۴۱ هزار و ۲۹۱ هکتار عرصه مرتعی شامل ۷۹۶ هزار و ۹۷۵ هکتار مراتع ییلاقی، ۲ میلیون و ۹۴۴ هزار و ۳۱۶ هکتار عرصه مرتعی میانبند و۲ میلیون ۹۴۴ هزار و ۳۱۶ هکتار عرصه مرتعی قشلاقی در قالب یکهزار و ۲۵۲ سامانه عرفی است.
تا کنون ۵۳۰ سامانه عرفی با تعریف طرح مرتعداری در استان سمنان واگذار و برای ۷۲۲ سامانه عرفی پروانه چرا صادر شد.
در مجموع عرصههای مرتعی استان سمنان زمینه بهرهمندی ۶ هزار ۸۲۰ خانوار را فراهم کرده است.
کپهکاری، بذرپاشی، تهیه و واگذاری طرحهای مرتعداری، نظارت بر اجرای طرحهای مرتعداری، ساماندهی چرای دام در سامانههای عرفی با کنترل پروانه چرا، از جمله تلاشها برای حفظ عرصههای مرتعی به شمار میرود.
ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان برای آگاهیبخشی به جامعه از اهمیت مرتع و مرتعداری روز پنجشنبه همایشی را در منطقه رسم رودبار مهدیشهر با حضور مسوولان، بهرهبرداران، مرتعداران، جوامع محلی و اصحاب رسانه برگزار کرد.
فرماندار مهدیشهر در این آیین با تاکید بر ضرورت حفاظت از عرصههای منابع طبیعی، هشدار داد: نابودی مراتع و گیاهان، خطری جدی برای تداوم حیات بشر و تهدیدی برای امنیت غذایی و اقتصاد کشور محسوب میشود.
علی خداد با اشاره به مسوولیت اجتماعی در حفظ عرصههای منابع طبیعی، ادامه داد: همه موظفیم در راستای حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگسازی در این زمینه گام برداریم و نباید اجازه استقرار صنایع آلاینده و مخرب محیط زیست داده شود.
وی افزود: توجه به چرای به موقع و متناسب دامها و جلوگیری از چرای زودهنگام دام در مراتع از جمله مواردی است که باید با دقت مورد توجه قرار گیرد.
فرماندار مهدیشهر خاطرنشان کرد: حفاظت از طبیعت تنها وظیفه نهادهای دولتی نیست، بلکه مرتعداران، تشکلها، شرکتهای تعاونی عشایر همراه با مشارکت عمومی و آگاهی بخشی به جامعه باید برای تحقق این هدف تلاش کنند.
حفظ خاک در سایه حفاظت از مراتع
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان در این آیین گفت: زمانی در مناطق شهرستان مهدیشهر با بارشهای فراوان پوشش گیاهی و مرتعی متراکم و خوب بود، ان هنگام که بارندگی به یک نعمت تبدیل شد، آرام به زمین نشست و مهار شد و هیچ سیلی به وجود نیامد، بارشها به سود طبیعت است؛ در صورتیکه در قسمت دیگر که مرتع از بین رفته بود و پوشش گیاهی ضعیف بود، باران تبدیل به سیل شد و مخاطرات زیادی ایجاد کرد.
علی ترابی افزود: حفظ مراتع و جنگلها فقط به عنوان حفظ منابع طبیعی و در حد یک شعار نیست بلکه یک زیرساخت و زیربنا برای حفظ آب و خاک است.
وی ادامه داد: باید با رفتارهای علمی، کارشناسی و تجربی در کنار مرتعداران و عشایر برای حفظ خاک تلاش شود.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان اظهار کرد: اجرای بندهای خاکی و عملیات آبخیزداری نقشی مهم در حفظ پوشش گیاهی در بالادست دارد.
وی افزود: مدیریت صحیح چرا و اجرای عملیات اصلاح و احیای مراتع میتواند منجر به بهبود وضعیت پوشش گیاهی و حاصلخیزی خاک شود و بهطور موثری از فرسایش خاک و تخریب آن جلوگیری کند.
به گفته ترابی، طرح مرتعداری تلفیقی برپایه بهرهبرداری پایدار از مراتع معطوف است و ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را در برمیگیرد.
وی اضافه کرد: طی اجرای طرح مرتعداری تلفیقی علاوه بر چرای دام که بخش مهمی از کاربرد مرتع است، سایر کاربریهای مرتع نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
وی ادامه داد: اجرای طرح مرتعداری تلفیقی در افزایش درآمد بهرهبرداران، حفظ تنوع زیستی و در نهایت بهبود معیشت جوامع محلی نقش مهمی دارد.
ترابی تصریح کرد: بررسی دقیقی از وضعیت مرتع به لحاظ پوشش گیاهی، ساختار خاک و منابع آب یک ضرورت است.
ضرورت توجه به دانشبومی
وی افزود: بهرهگیری از دانش بومی و تجربههای جوامع محلی مرتعداران و بهره برداران، به همراه توجه به توجیهپذیری اقتصادی و پایش منظم لازمه موفقیت در اجرای طرح مرتعداری است.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان گفت: طرح مرتعداری تلفیقی با هدف ارتقای کیفیت و بهرهوری از منابع طبیعی، به طور مستقیم به پایداری محیط زیست و افزایش رفاه اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی و بهره برداران کمک میکند.
به گزارش پارسوماش خبر ، استان سمنان با مساحت نزدیک به ۹۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع یکی از پهناورترین استانهای کشور ایران است که با پنج و ۹ دهم درصد مساحت کل کشور، از این نظر هفتمین استان ایران محسوب میشود.
از ۹ و هفت دهم میلیون هکتار وسعت استان سمنان، ۵۵ درصد نواحی بیابان و خشک، ۳۸.۵ درصد مراتع، ۲ درصد اراضی کشاورزی و ۳.۶ درصد جنگل است.
