لزوم توقف فوری اقدامات مخرب در حریم «استور» پیش از محو کامل هویت صنعتی منطقه
رییس اداره میراث فرهنگی مسجدسلیمان خواستار مداخله فوری و قاطع نهادهای نظارتی شد
پارسوماش خبر : تعرض به فروشگاه استور مسجدسلیمان، که نه صرفاً یک بنا، بلکه نمادی ملموس از ریشههای صنعت خردهفروشی نوین ایران و جزء لاینفک حافظه تاریخی مردم این شهر است، بار دیگر وجدان عمومی و دوست داران میراث فرهنگی مسجدسلیمان و استان خوزستان را به چالش کشیده است. بازدیدهای میدانی و گزارشهای مستند مردمی حاکی از تخریب دیواره غربی این اثر تاریخی و ثبتشده ملی است، عملیاتی مخرب که دومین آسیب جدی به این مجموعه در فاصله زمانی کوتاهی محسوب میشود، چرا که پیشتر سوله شمالی این میراث ارزشمند نیز به طور کامل از میان رفته بود.
فروشگاه استور مسجدسلیمان، با سابقهای که به دوران پیش از دهه ۱۳۴۰ خورشیدی بازمیگردد و به عنوان قدیمیترین فروشگاه زنجیرهای کشور شناخته میشود، تحت حمایت صریح قانونی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار دارد. طبق قوانین جاری کشور، هرگونه دخل و تصرف، مرمت، نوسازی یا تخریب در آثار ملی ثبتشده، بدون دریافت مجوز صریح و رسمی از این سازمان، مصداق اقدام غیرقانونی و فاقد وجاهت قانونی است. با این وجود، ما شاهد تکرار عملیات خودسرانه در حریم این بنای تاریخی هستیم. نکتهای که بیش از هر چیز تأملبرانگیز و موجب نگرانی عمیق است، همجواری و دخالت نهادی با حساسیت امنیتی-نظارتی مانند ارتش در این مجموعه است؛ نهادی که انتظار میرود علاوه بر صیانت از مرزهای سرزمینی، پاسدار مؤلفههای هویتی و تاریخی کشور نیز باشد.
ایوب سلطانی، رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری مسجدسلیمان، در گفتوگو با پایگاه خبری پارسوماش خبر ، ضمن ابراز تأسف عمیق از این رخداد، خواستار مداخله فوری و قاطع نهادهای نظارتی شد. وی این اقدام را به صراحت غیرقانونی خوانده و از تمامی دستگاههای مسئول، بهویژه ارتش، درخواست کرد تا ضمن توقف فوری هرگونه عملیات تخریبی یا تغییر در کالبد بنا، دلایل این تخریبهای متوالی و هویت مسئولان دستوردهنده را به صورت شفاف و عمومی اعلام نمایند. سلطانی همچنین بر ضرورت تدوین فوری برنامه احیاء و بازسازی بخشهای آسیبدیده — شامل سوله شمالی و دیواره غربی — با رعایت کامل اصالت تاریخی اثر تأکید کرد و از دستگاه محترم قضایی و شورای محترم تأمین خواستار برخورد قانونی حداکثری با عوامل این تخلف، مطابق با قوانین صیانت از آثار ملی گردید.
وی در تبیین اهمیت تاریخی این مجموعه افزود: فروشگاه استور و ساختار وابسته به آن، فراتر از یک مرکز خرید است؛ این بنا سندی زنده و نمادی برجسته از تاریخ صنعت خردهفروشی در ایران است و گواهی بر پیشگامی و شکوه این صنعت در گذشته محسوب میشود که بخشی تفکیکناپذیر از حافظه جمعی و هویت تاریخی مسجدسلیمان و در مقیاسی بزرگتر، کل کشور است. رئیس پایگاه منظر فرهنگی و صنعتی شهرستان مسجدسلیمان ادامه داد: تخریب سیستماتیک چنین آثاری، به مثابه پاره کردن برگهایی از تاریخ زنده ایران زمین است. امید میرود که انتشار این گزارش و متعاقباً جلب توجه افکار عمومی و مقامات عالیرتبه، به این مرحله حیاتی از نابودی کامل میراث گرانقدر جلوگیری کرده و گامی اساسی در جهت تثبیت رویکرد حفظ برای نسلهای آینده برداشته شود. سلطانی با یادآوری تخریب پیشین دبیرستان صنعتی مسجدسلیمان، هشدار داد که تکرار این گونه رخدادها نه تنها بنیان حافظه تاریخی و صنعتی منطقه را متزلزل میسازد، بلکه در اذهان عمومی به عنوان نمادی دائمی از بیخردی و طمعورزیهای مدیریتی ثبت خواهد شد.
وی گفت: پیش از این نیز به کرات در مورد الزام به تمکین مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در خصوص حفظ و صیانت از میراث صنعتی ،از طرف اداره میراث فرهنگی به فرماندهی تانک سازی و بنیاد بتاجا مکاتبه صورت گرفته و در مورد این تهدیدات تذکرات قانونی داده شده ،لذا افراد موثری در این تصمیم با اطلاع و آگاهی کامل دست به این اقدام مخرب زد….
تخریب بخشهای جدید فروشگاه استور مسجدسلیمان، پرسشهای بیپاسخ بسیاری به جای میگذارد. این رویداد نه یک حادثه که حلقهای از زنجیره نگرانکننده بیتوجهی به میراث صنعتی کشور است. آنچه در مسجدسلیمان میگذرد، تنها فرو ریختن دیوارهای کهنه نیست؛ بلکه فرسایش تدریجی حافظه تاریخی جامعه و زدودن نشانههای هویت سازندگی و پیشگامی ایرانیان است.
در نهایت، سرنوشت استور مسجدسلیمان آزمونی است برای تعهد حقیقی ما به حفظ میراث ملی. اگر امروز در برابر این تخریبها سکوت کنیم، فردا باید شاهد محو تدریجی دیگر نشانههای هویتی مان باشیم. حفظ این بنا تنها وظیفه یک سازمان نیست، بلکه مسئولیتی همگانی است که غفلت از آن، به بهای گسست نسلها از گذشته پرافتخارشان تمام خواهد شد. آیندگان در قبال این میراث از ما پرسش خواهند کرد؛ پاسخی که امروز میدهیم، در تاریخ ثبت خواهد شد.
لازم به ذکر است پیش از این نیز ساختمان های موسوم به ساختمان های ارتش از جمله دبیرستان صنعتی نزاجا، ورک شاپ، سینما ارتش، بیمارستان ارتش، خوابگاه ارتش و…که همگی قابلیت ثبت ملی را داشتند با بی تدبیری مسئولان وقت تخریب و زمین های آن ها توسط مسئولان ارتش به فروش رسیده بود.
