پارسوماش خبر / محمدرضا مکوندی: اخیراً کلیپی از فردی غیرلر در فضای مجازی منتشر شده که مدعی است برخی طوایف لر، از جمله بختیاریها، اصالتی غیرایرانی دارند و از خارج از مرزهای ایران به مناطق لرنشین مهاجرت کردهاند. این ادعا که بدون ارائه هرگونه سند و مدرک معتبر مطرح شده، میتواند موجب گمراهی مخاطبان شود.
در پاسخ به این ادعای نادرست، لازم است بر اصالت و ریشههای تاریخی عمیق قوم لر در ایران تأکید شود. شواهد تاریخی متعددی نشان میدهد که لرها نه تنها مهاجرانی غیربومی نبودهاند، بلکه در ادوار مختلف تاریخ ایران، نقش مهمی در حفظ امنیت و مرزهای این سرزمین ایفا کردهاند.
در عهد باستان، امپراتوریهای ایران از سربازان ایرانی برای تأمین امنیت و حراست از مرزهای جدید استفاده میکردند. برای مثال، در دورهای که سورن فرماندهی ارتش ایران را بر عهده داشت، برخی طوایف لر به عنوان مرزبان به مناطق مرزی ایران و روم اعزام شدند و در مناطقی مانند ارمنستان و سوریه مستقر گردیدند. پس از سالها، این طوایف به میهن خود بازگشتند. همچنین در دوران ساسانی، لرها در کنار دیگر سربازان ایرانی به مرزهای ایران و روم و دیگر مناطق تحت سلطه امپراتوری اعزام میشدند.
پس از سقوط ساسانیان، بسیاری از این طوایف از سوریه، یمن و دیگر مناطق به سرزمین مادری خود در نواحی لرنشین بازگشتند. در سده پنجم هجری نیز به دلیل شجاعت و مهارتهای رزمی، برخی طایفههای لر از مناطق لرستان برای مقابله با صلیبیون به سوریه کوچانده شدند؛ از جمله جنگاورانی از ایلات جاکی، لیراوی، بختیاری و مماسنی که پس از پایان مأموریت، به مناطق خود بازگشتند.
در اواسط سده ششم هجری نیز جنگاورانی از لرهای بزرگ و کوچک، پس از اتمام مأموریتهای مرزبانی در سرزمینهای تحتالحمایه ایران مانند بلاد شام، به نواحی غربی و جنوبی ایران بازگشتند. به گفته شهابالدین العمری، طوایفی از لرها در سوریه و مصر زندگی میکردند، اما صلاحالدین ایوبی از مهارت آنان در صخرهنوردی هراسید و دستور قتلعام آنان را صادر کرد.
دکتر سکندر اماناللهی، تاریخپژوه قوم لر، ضمن تأیید نظر مینورسکی درباره اصالت لرها، دلایل دیگری نیز بر اشتباه بودن ادعای حمدالله مستوفی مبنی بر غیربومی بودن برخی لرها ارائه کرده است. به گفته وی، زمان مهاجرت ذکرشده توسط مستوفی با تاریخی که العمری برای قتلعام لرها در سوریه و مصر آورده، یکسان است و طوایف مهاجر از سوریه در واقع همان لرهایی هستند که صلاحالدین ایوبی آنان را وادار به بازگشت به لرستان کرد.
بنابراین، ادعای غیرایرانی بودن برخی طوایف لر برداشتی کاملاً اشتباه و ناشی از عدم آگاهی از تاریخ این قوم است و هیچ پشتوانه اسنادی معتبری ندارد. لرها به عنوان مرزبانان امپراتوری ایران، همواره مورد اعتماد حکومتهای مرکزی بودند و بازگشت آنان به میهن پس از تغییرات سیاسی، به معنای غیربومی بودن آنان نیست. بازماندگان لرها در مناطقی مانند سوریه و یمن هنوز با نام لر شناخته میشوند.
زبان لری نیز به عنوان گواهی بر اصالت این قوم قابل استناد است. زبان لری ریشه در فارسی باستان دارد و عاری از واژگان بیگانه است. اگر طوایف لر مهاجرانی غیرایرانی بودند، میبایست ردپایی از زبانها و فرهنگهای بیگانه در میان آنان یافت میشد، در حالی که چنین نشانههایی در میان ایلات اصیل لر وجود ندارد. همچنین آیینها و فرهنگ لرها ریشه در سنن ایران باستان دارد.
